Over kunst en landschap

Vanaf 1984 heb ik in verschillende functies gewerkt aan de kwaliteit van het Nederlandse landschap. Ik kreeg regelmatig de mogelijkheid lezingen te geven over het landschap en er over te publiceren. De relatie met beeldende kunst was daarbij voor mij vanzelfsprekend.
In 1994 gaf ik een lezing in Kasteel Groeneveld over ‘landschap als spiegel van de cultuur’. Deze lezing werd gepubliceerd in het tijdschrift Blauwe Kamer-Profiel. Aan de hand van een overzicht van het landschap in de kunst vanaf de middeleeuwen tot onze eigen tijd benadrukte ik de noodzaak om in onze omgang met het landschap afstand en nabijheid te integreren. De schilderijen die Cézanne maakte van de Mont Ventoux waren daarvoor het geëigende voorbeeld.

landschap-als-spiegel-van-de-cultuur-1


Ik schreef een aantal jaren artikelen voor het tijdschrift Vruchtbare Aarde. In 1998 verscheen een bespreking over de tentoonstelling ‘Langs Velden en Wegen’, die op dat moment plaatsvond in het Rijksmuseum in Amsterdam. De tentoonstelling gaf een beeld van de Nederlandse landschapsschilderkunst in de 18de en 19de eeuw. Het was een mooie gelegenheid om mijn kennis van het landschap te verbinden met die van de schilderkunst.

genieten-van-landschappen-1


In 1998 werd ik gevraagd een hoofdstuk te schrijven voor het boek ‘Landschap in Meervoud – perspectieven op het Nederlandse landschap in de 20ste/ 21ste eeuw’. In het essay ‘landschap, schakel tussen verleden en toekomst’ heb ik voortgebouwd op de lezing ‘landschap als spiegel van de cultuur’. Ik heb gepleit voor een zorgvuldige omgang met de structuren uit het verleden zonder de karakteristieken van moderne ontwikkelingen te verloochenen.
P1020201 b1


In 1997 ontwierp ik in opdracht van de Werkgemeenschap Landschapsecologisch Onderzoek, ter gelegenheid van hun 25 jarig bestaan, een land-art project in de Eilandspolder in de provincie Noord-Holland. Het was een ‘temporeel’ project, waarin zo’n 60 Nederlandse en buitenlandse landschapsdeskundigen hun boodschap aan het landschap van de Eilandspolder schreven op witte vlaggen. De vlaggen werden geplant in de richting van de woonplaats (het land) waar de mensen vandaan kwamen. Daarmee wilde ik tot uitdrukking brengen hoe hecht de verbinding kan zijn van mensen met een landschap, zelfs al komen ze uit ver weg gelegen landen met een heel verschillend cultuur. Het project werd in 2000 besproken in het boek ‘From landscape ecology to landscape science’.

landscape-ecological-art---messages-to-a-floating-landscape-1


In 2005 overleed, geheel onverwachts, de landschapsarchitect en luchtfoto-fotograaf Peter van Bolhuis. In de Groeneveld periode had ik meerdere tentoonstellingen met hem gemaakt. In zijn luchtfoto’s combineerde hij zijn grote kennis van het Nederlandse landschap met een bijzondere gevoeligheid voor compositie en lichtwerking. Zijn luchtfoto’s van het Nederlandse landschap zijn ongeëvenaard. In 2010 werd het boek ‘Bevlogen Landschap’ gepubliceerd, dat een overzicht geeft van het werk van Peter van Bolhuis. Daarin schreef ik het essay ‘leven op de grens’.

P1020198 b1